کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 431

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار
دایی-برادر مادر-لقبی برای ابراز صمیمیت

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

دَقی-صدای کوبیدن چیزی به چیزی

زَوال-مست مست-لول

حرص گرفتن-ناراحت شدن-لج کردن
به خود پیچیدن-ناخوش شدن-عتاب کردن

برادر اندر-برادر ناتنی-نا برادری

 

راه و چاه را شناختن-دشواری های کار و زندگی را شناختن

 

چانه در چانه ی کسی گذاشتن-هم صحبت شدن-بحث و جدل کردن

پول پول شدن-شکسته شدن ظرف چینی به تکه های کوچک
آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش
پادو-شاگرد دکان-کسی که کارهای سرپایی را انجام می دهد
بادمجان دور قاب چین-آدم چاپلوس-متملق-سبزی پاک کن

حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد

خوب کاشتن-از عهده ی کاری خوب برآمدن

درز گرفته-کوتاه کرده

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

جدا جدا-یکی یکی-جداگانه

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

 
حرم خانه-درون خانه که زنان زندگی می کنند
حدس زدن-پنداشتن-گمان کردن

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

چار چشم-کسی مه عینک می زند

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

آفتاب‌نشین کردن کسی(کسی را از هستی ساقط کردن، خانه‌خراب کردن)

ریش گرو گذاشتن-ار احترام و اعتبار خود برای وساطت در کاری بهره گرفتن-ضمانت کردن

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن
دوا خور-معتاد به الکل

پا پیچ-شکایت-سخن چینی-مزاحم

 

 

از پشت کوه آمدن-بی‌خبر از آداب و رسوم بودن-دهاتی بودن

 

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

خط خطی شدن اعصاب-خرد شدن اعصاب-خراب شدن اعصاب

دبه در پای شتر انداختن-در میان مردم فتنه انگیزی کردن

پافنگ-نهادن ته تفنگ در کنار در حالت خبردار ایستادن

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

زرد کردن-بسیار ترسیدن-از ترس وادادن-کاری را خراب کردن

آشنایی به روشنایی انداختن-پس از مدت‌ها تصادفی آشنایی را دیدن

از زیر کار در رفتن(تن زدن و نپذیرفتن کاری، کار را جدی نگرفتن)

بی اختیار-بدون اراده و تصمیم

دندان شکن-قاطع-محکم

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن

تنبان فاطی- برای فاطی تنبان نشدن

دورادور-اطراف-پیرامون-گرداگرد

ردیف کردن-جور کردن-آماده کردن

آینه‌ی هفت‌جوش(خورشید)
 

به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

داغ کردن پشت دست-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن

 

حُقه-زرنگ و ناقلا

بابا شمل-لوطی-داش مشدی
تخت پایی-صاف بودن کف پا

از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)
دود گرفتن-پُک زدن
بالا انداختن-نوشیدن مشروبات الکلی
بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

اهل بیت-اهل خانه-خانواده
آجرپاره(جواب کسی که به‌جای بله می‌گوید آره)
ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری

دندان گِرد-طمع کار-آزمند-گران فروش

دو لا شدن-خم شدن-تعظیم کردن

خشک-بدون انعطاف-بی عاطفه-خشن
اهل نشست-تارک دنیا-گوشه‌نشین

از کیسه خوردن-از جیب خوردن

زیر غربالی-دانه هایی که به مرغ و پرنده می دهند

چشم و گوش کسی را باز کردن-کسی را با مسایل اجتماعی آشنا کردن

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

بله گرفتن-رضایت عروس را گرفتن

 

خوش برش-جامه ای که اندازه و برازنده ی قامت دوخته شده است

دست کم-حداقل

چاچول زدن-گشت و گذار بی هوده-ول گردی

جیز شدن-سوختن در زبان کودکان

خیر باشد-پس از شنیدن خواب کسی به فال نیک به او می گویند

دنده کشیدن-دنده ی اتوموبیل را پیاپی عوض کردن

دیوار حاشا بلند است-به آسانی می توان موضوع را انکار کرد

بادپا-تند رو-تیز تک

ته ریش-ریش اندک

برو برو-اوج خوش بیاری و کامکاری

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

دراز نوشتن-مطلب را طول دادن-طومار نوشتن

زیر گوشی در کردن-زیر سبیل در کردن

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

 

خوش ِ کسی بودن-به هنگام شگفتی مانند چشمم روشن! گویند

به حساب آوردن کسی-برای کسی اهمیت قائل شدن-دخالت دادن کسی

 

پرونده سازی-گردآوری سندهای دروغین برای متهم کردن کسی

راه داشتن-چاره ای داشتن-داشتن ارتباط پنهانی-وجود داشتن راه مخفی با جایی

خاله قزی-دختر خاله-خویشان و بستگان

آفتاب از مغرب درآمدن(روز قیامت، رویدادی شگرف پیش آمدن)

آش کشک خاله(کار ناگزیر، تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد)

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن-از باران به ناودان پناه آوردن

اُریب-کجکی-یک بر-یک ور

جن بو داده-نوعی دشنام است
در رفتن با کسی-رفع اختلاف کردن با کسی-آشتی کردن

 

از پا در آوردن-سخت فرسوده و از کار افتاده کردن

دست راستی-از جناح راست-موافق حکومت

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

تخت کردن-هموار کردن-پر کردن-کامل کردن

اخ و تف کردن(آب دهان بیرون افکندن)

چروکیده-چین دار شده-ناصاف

حبه کردن-دانه دانه کردن

از ریش برداشتن، روی سبیل گذاشتن(کار غیرمنطقی و بی‌نتیجه کردن)

تخت شدن-صاف و هموار شدن-کاملا نشئه شدن

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

زنجیر زن-کسی که در ماه محرم به پشت خود زنجیر می زند

جِر زن-کسی که در بازی یا کاری دبه در می آورد

بنجل-جنس بدرد نخور-آدم بیکاره و بی مصرف
ژوکر-آدم همه فن حریف

تفنگ سر پر-تفنگی که باروت و گلوله را از سر لوله به درون تفنگ می گذاشتند و با سمبه آن ها می فشردند

دم بازی-چاپلوسی-تملق

زیر چاق-حاضر-آماده

چرند گو-یاوه گو

دست شما را می بوسد-انجامش به عهده ی شماست

به چشم-اطاعت می شود

آب (ها) از آسیاب افتادن(فرو نشستن هیاهو، از یاد رفتن ماجرا)

 

تق چیزی در آمدن-گند کاری بالا آمدن-فاش شدن امری پنهان

 

در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

چاپی-حرف دروغ و بی اساس

بغل دست-کنار دست-پهلوی دست

آب نکشیده-زشت-بد-نامفهوم

پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

روکار-روی بنا-نمای عمارت-آن چه که در بیرون چیزی کار شده است

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند

اصل‌ کاری(مهم‌ترین چیز یا شخص)

آن سفر-آن بار-آن دفعه

حاجی خرناس-لولو

رتوش-دستکاری و آرایش عکس

پا گیر-سگی که حمله می کند و گاز می گیرد

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن

آفتاب روی پشت بام جمع کردن(کاملا تنگدست بودن)

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران
زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب
به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

خواربار-ارزاق-خوراک

 

 

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

خوشگل-دل پذیر-تو دل برو-زیبا

 

پیش فنگ-جلوی رو قراردادن تفنگ به طور عمودی

چاک دادن-شکافتن-پاره کردن

 

بالا آمدن کفر کسی-بی نهایت خشمگین شدن

پی نخود سیاه فرستادن کسی-کسی را از سر خود باز کردن

به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن

از راه نامشروع ) به پول و ثروت رسیدن
آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

آرد خود را بیختن و الک را آویختن(کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست)

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن
چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش

چشم روشنی-چیزی که برای خوشامدگویی برای کسی می برند

حشک شویی-شستن لباس با مواد شیمیایی با کمی یا بدون آب

بادپا-تند رو-تیز تک
حلال-زن یا شوهر

خوابگوشی-سیلی-کشیده

پیسی-بد رفتاری-آزار

زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

توالت کردن-آرایش کردن

جای کلاه سر آوردن-آن قدر ضعیف کش بودن که که اگر از او کلاه کسی را بخواهند سر او را به درگاه برد

بکن نکن-امر و نهی

با هم خواندن-تطبیق کردن-هماهنگ بودن
آبگوشتی-بی‌ارزش-پیش پا افتاده

خانه به دوش-بی خانمان-آواره

رقصیدن توی تاریکی-بی موقع یا بدون اطلاع کاری را انجام دادن
خرخره ی کسی را جویدن-به شدت از دست کسی عصبانی شدن

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

 

دل کسی برای چیزی لک زدن-بسیار آرزومند چیزی بودن-سخت در حسرت چیزی بودن

ته گرفتن-سوختن غذا

 

جا خالی دادن-در بازی هایی مانند والیبال و فوتبال توپ را به جایی انداختن که دست یازیگر حریف به آن نرسد

 

جاده کشیدن-راه درست کردن

زود رنج-نازک دل-حساس

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

پوست خربزه زیر پای کسی انداختن-کسی را به دردسر انداختن

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن
جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

چوب سیگار-نی سیگار

حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری

دندان تیز کردن-طمع کردن

از زیر کار در رفتن-تن زدن و نپذیرفتن کاری-کار را جدی نگرفتن

رو کردن-روی آوردن-آشکار کردن-به رخ کشیدن

چوب خوردن-تنبیه شدن

جوخه ی آتش-جوخه ای که مامور تیراندازی است
پوزخند-تبسمی از روی تحقیر و استهزاء

 

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

حساب-هزینه-مخارج-میزان طلب
از سر باز کردن-دور کردن-رفع مزاحمت کردن
رکاب کش-به تاخت-با سرعت

 
باجی-خواهر-زن ناشناس

 

تخم مرغ عسلی-تخم مرغی که در آب گرم نیم پز شده است

رفته رفته-کم کم-خرد خرد-یواش یواش

بی طرف-کسی که در دسته بندی گروهی شرکت و دخالت ندارد

زد و بندچی-توطئه گر-ساخت و پاخت کننده
پهلو گرفتن کشتی-به ساحل رسیدن و ایستادن کشتی

دالبُر-بریده چون دال-منحنی وار بریدن

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار
زرد گوش-بی رگ-ترسو
حق و حساب-باج سبیل-رشوه

اُرس و پرس(پرسش و پاسخ)

تو حساب بودن-وارد بودن-به مسائل آگاه بودن

جز و ولز-نگا. جز و وز

 

تپق-گرفتگی زبان

دادستانی-دادخواهی-کار دادستان

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

پیاز مو-ریشه و بیخ مو

پیشنماز-کسی که پیشاپیش دیگران نماز می خواند و دیگران به او اقتدا می کنند

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

ترتیب اثر دادن-به حساب آوردن-اهمیت دادن

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است

دهن کسی را آب انداختن-کسی را به طمع انداختن-میل شدید در کسی ایجاد کردن
تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)
جوان مرگ شده-نفرینی است به شخص جوان

بیرون زدن-ناگهان از جایی بیرون رفتن

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

تخم چیزی را برانداختن-ریشه کن ساختن

دُم لابه-چاپلوسی-تملق

جاگرم کردن-در جایی ماندن

بَرج-خرج های خارج از خانه

چغل خوری-سخن چینی
 

به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن

امن و امان-بدون بیم و هراس

خوره-جذام-آکله

زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

پِر پِری-سخت نازک و باریک و تنگ

حوصله ی سر خاراندن نداشتن-گرفتاری و کار زیاد داشتن

خاک تو سری-مصیبت زدگی-گرفتاری-بدبختی

پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله

دیالله-زود باش دیگه !

 

خلاصه نویسی-کوتاه کردن مطلب

 

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

آدم استخوان‌دار(کسی که اراده و پشتکار دارد)

دانشگاه-محل آموزش دانش و فلسفه و هنر

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن

توپ و تشر زدن-سخنان درشت به کسی گفتن-بر سر کسی فریاد زدن
حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن
پیش کسوت-کسی که سابقه اش بیش تر از دیگران است

در نتیجه-سرانجام-عاقبت

دشت-فروش اول کاسب-نخستین پول دریافتی کاسب

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

پنبه شدن رشته-باطل و بی هوده شدن کار

از دهان گنده‌تر حرف زدن(گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست)
 

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)
چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

خاکشیر یخ مال-خاکشیر که با یخ سایند تا حوب سرد شود و به بیمار دهند تا اسهالش قطع شود

اشتباه لپی(اشتباه لفظی)

داریه زنگی-دایره ای دارای سنج های کوچک که چون آن را بنوازند از آن ستج ها آواز بر می آید

از بن گوش(کمال بندگی و خدمتکاری)

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

 

جُستن-چیز گمشده را یافتن

زیر شال کسی قرص شدن-شکم کسی سیر بودن

خوش معامله-خوش حساب-کسی که آلت تناسلی قوی دارد

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

به بیراهه زدن-از بیراهه رفتن-از جاده ی اصلی منحرف شدن

بیخ خِر-بیخ گلو

امان کسی را بریدن(کسی را درمانده و بیچاره کردن)

دو جین-دوازده تا

چله بُران-جشن حمام رفتن زن پس از گذشت چهل روز از زاییدن

ادب کردن-با تنبیه آموختن-آدم کردن

بی معنی- بیخود

این دو کله‌دار-خورشید و ماه
زار-کوتاه شده ی زایر

چرچری کردن-خوردن و عیش کردن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

 

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

 

اطفال باغ-گل‌های تازه

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

خیط کردن-نگا. خیت کردن

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن

توپیدن-پرخاش کردن-تشر زدن

زبان درآوردن-آغاز سخن گفتن کودک