مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 343

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن
در دل آمدن-به دل برات شدن-به خاطر خطور کردن-احساس واقعه ای خوب یا بد کردن

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن
تر و خشک کردن-رسیدگی کردن-پرستاری کردن

روغن از ریگ کشیدن-کاری محال انجام دادن

راحتی-دمپایی

زحرکش شدن-یا شکنجه و آزار زیاد کشته شدن

تیر مالی-لاغر-باریک-ضعیف-دختر بلند بالا

خفه کردن-آتشی را خاموش کردن-خاموش شدن موتور-با اصرار در کاری کسی را کسل کردن

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو
 

باش !-نگاه کن-ببین
دسته دیزی-قوم و خویش دور

 

آب آتش زده-اشک

زهره ترک کردن-سخت ترساندن-از وحشت به حال مرگ انداختن

پر آب و تاب-به تفصیل-با اوصاف بسیار
دراز نوشتن-مطلب را طول دادن-طومار نوشتن
دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

دُنگی-دانگی

بز بگیر-کسی که همیشه به دنبال جنس ارزان یا معاملات پر سود است
از هفت دولت آزاد بودن-شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن

دردش بودن-درد زاییدن زن گرفتن-هنگام زاییدن زن رسیدن

جز و ولز-نگا. جز و وز

زه زدن-بیرون شدن کمی رطوبت از مخرج-از زیر کار شانه خالی کردن-منصرف شدن
 

دل ترکیدن-ترکیدن شکم بر اثر پر خواری

بامبول-حقه-کلک

پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

دروغ شاخ دار-دروغ بزرگ
 

ریشه کردن-قوام یافتن-جایگیر شدن-مستحکم شدن وضع

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

تیک تیک-صدای جنبش عقربه ی ساعت

چله خانه-محل ریاضت کشیدن

تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه
چَکه-شوخ و بذله گو

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

آبدیده(جلا یافته، آزموده و مجرب)

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن
جیغ کشیدن-نگا. جیغ زدن
چاشنی زدن-ریختن یا زدن چاشنی به غدا
در هچل انداختن-به درد سر انداختن-به مخمصه انداختن
زیش ریش شدن دل-سخت ناراحت شدن-به گریه افتادن و از حال رفتن

باج سبیل-چیزی که به ناحق به اشخاص قلدر و مقتدر باید داد

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

از بیخ(یکسره، به‌کلی، کاملن)

خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن

 

اوت کردن(بیرون انداختن، بیرون کردن)

 
چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت
روی دست کسی گذاشتن-به کسی تحمیل کردن

پاشویه-دیواره ی حوض-آبروی کنار حوض

چرچر کسی را به راه انداختن-اسباب عیش و نوش کسی را فراهم کردن

خاج کشیدن-صلیب کشیدن

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن

زاییدن زیر کاری-کاری را به دلیل دشواری به پایان نرساندن

 

جفت بودن-در جای خود قرار داشتن

اختلاط کردن(بی‌هدف از این در و آن در گفت‌وگو کردن)

رضا شدن-راضی شدن

 
چی-چه-چیز

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

استخوان لای زخم گذاشتن(بلاتکلیف گذاشتن، کاری را کش دادن)
زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

دست کم-حداقل

اُق زدن(بالا آوردن)

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

از راه به‌در بردن-فریب دادن-اغوا کردن

زیادی حرف زدن-سخنان خارج از موضوع یا بیرون از صلاحیت گفتن-وراجی کردن
پیش کرایه-کرایه ای که در مبدا پرداخت می شود

توی دل قند آب کردن-لذت بسیار بردن-شادی زیاد حس کردن

دو لول-اسلحه ای بلند دارای دو خانه برای فشنگ گذاری
پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

 

ته ریش-ریش اندک

 
چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند
آشی شدن-سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان
دندان-گاز

بامبول سوار کردن- بامبول در آوردن

خاک برداری-بردن خاک های اضافی برای آماده کردن زمین ساختمان
تک پران-زن نانجیب

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

 

 

رفتن آن جا که عرب نی انداخت-به جای دور و بی بازگشت رفتن-به وضع ناجوری گرفتار شدن
چیله جمع کردن-گردآوردن چیله

تخته پاک کن-چیزی که با آن تخته سیاه را در کلاس پاک می کنند

زر ورق-کاغذ نازک و شفاف و زنگی

خانم-زن بدکاره-هرزه

آب از آتش برآوردن(کار محال کردن)

رو دست کسی بلند شدن-از کسی پیشی گرفتن-با کسی رقابت کردن

ارواح شکمت-ارواح بابات
پالان کسی را لوخ کردن-به قصد فریب از کسی تعریف کردن

پارتی بازی-حزب بازی-انجام کار از طریق سفارش و توصیه

چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد

حرف پهلودار-سخن کنایه آمیز
 

 

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

 

انگشت عسلی به‌دیوار کشیدن(هنگامه بر پا کردن، مردم را متوجه‌ی جایی کردن)
پادو-شاگرد دکان-کسی که کارهای سرپایی را انجام می دهد

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

توگوشی حرف زدن-نجوا کردن-تنگ گوش کسی حرف زدن

بستن خود به کسی-خود را به کسی منتسب کردن
خواب ماندن-دراز شدن خواب بر خلاف میل و به قراری نرسیدن
بش باد-حقش باشد-هنگامی که کسی به دشمنان دین لعنت بفرستد-شنوندگان این جمله را می گویند.

اُریب(کجکی، یک بر، یک ور)

از کیسه خوردن(از جیب خوردن)
دست زدن-لمس کردن

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند
در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن
چشمم روشن-از تو انتظار نداشتم

دبیر-آموزگار دبیرستان-فرد صاحب مقام در یک حرب-وزارت خانه یا سفارت

 
به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن
ری کردن-زیاد شدن و برکت کردن برنج و آرد و مانند آن ها پس از ریختن آب بر آن ها

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

 

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

چاق کردن-سر حال آوردن-درمان کردن

 

دیوار کوب-پرده یا فرشی که برای زینت به دیوار می آویزند

داداش-برادر-لفظی برای ابراز صمیمیت

زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد

دَمَر-دراز کشیده روی سینه و شکم

 

دررفت-خرج و هزینه-مقابل درآمد

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

خون گرفته-آن که قتلی کرده و نگرانی آن او را از حال عادی خارج کرده است

خرخور-چیزی که قابلیت خورده شدن را از دست داده است

بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه

چول-بیابان

ته ریش-ریش اندک

بازیگوش-شیطان و حرف نشنو-بازی دوست

انداختن باد به غبغب-تکبر کردن-قیافه گرفتن

انسان بودن-شریف و درست بودن

روغن زرد-روغن حیوانی

ته آواز-صدای نسبتن خوب
 

 

تن به کار دادن-زیر بار کار و مسئولیت رفتن-برای کار آماده شدن

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن
پیش خودمان بماند-به کسی مگو-نشنیده بگیر

زغال اخته-میوه ای از زیتون کوچک تر و ترش مزه
خفه خون-خفقان
آینه‌ی زانو-برآمدگی زانو

خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن

حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

به کسی رفتن-به کسی شباهت داشتن

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

استکانی زدن(می‌خوارگی اندکی کردن)

 
آبدار-سخت-شدید-سنگین

از زور پسی-از روی ناچاری-اجبارن
دُم عَلم کردن-اظهار وجود کردن-حالت تعرض به خود گرفتن

تازه به دوران رسیده-نو کیسه-کسی که تازه به ثروت یا به جایی رسیده است

جُل-پوششی که روی اسب و خر می اندازند-لباس کهنه-میوه های بته ی مرده
اهل دود(سیگاری)

 

تمدن-شهری گری- مجازن: تربیت و ادب

ریش دادن و ریش گرفتن-ضمانت کردن-متعهد شدن

 

دم کسی لای تله گیر کردن-دچار سختی شدن-به بلا گرفتار شدن

خرپا کوب-کسی که کارش ساختن خرپا است

پیش بردن-کاری را به انجام رسانیدن
جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

پخش-پراکنده

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

دست خوش !-آفرین

دال-خمیده-کج

آیه آمدن-سوگند یاد کردن-به قرآن سوگند خوردن

پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

جزغاله-سوخته-زغال شده

ریسمان را طناب کردن-یک کلاغ چهل کلاغ کردن-اغراق کردن

آبِ سیاه(نیمه کوری)

دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

پای چیزی را جور کردن-وسیله ی انجام کاری را فراهم کردن

رو آوردن-مراجعه کردن-دست به دامن شدن-پناه جستن

حساب پس گرفتن-به روشن کردن حساب واداشتن

 

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

پاتی-در هم و بر هم-نامنظم

 

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

چس دماغ-پر افاده-پر ادعا

چار طاق-به طور کامل

 

اخت بودن(سازگار و هماهنگ بودن، مانوس بودن)

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

 

دو پهلو-دارای ابهام-کنایه دار

بوی شیر از دهان کسی آمدن-نادان و بی تجربه بودن-رشد جسمی و عقلی نداشتن-کودک و خام بودن

به جان هم افتادن-با یکدیکر درگیر شدن

تفنگ شکاری-تفنگ ویژه ی شکار

درد و بلا-نفرینی است چون زهر مار-کوفت-مرض و مانند این ها
روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

زیر بار رفتن-قانع شدن-تحمل کردن

دل و حوصله-آمادگی-حاضر بودن برای انجام کاری-شور و اشتیاق

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

 

این جور که بویش می‌آید(چنان که از ظواهر امر پیدا است، از فرار معلوم)

دندان تیز کردن-طمع کردن

تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

درآمد-عایدی

آواز کوچه‌باغی-آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است
زبان زرگری-زبانی قراردادی که گروهی در میان خود بدان سخن گویند و دیگران آن را نفهمند

خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

خز گیر آوردن-نگا. خر گرفتن کسی

پیاز مو-ریشه و بیخ مو

در آمدن گند کاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

جلف-سبک-کسی که حرکات سبک دارد

بشکن بشکن-وقت شادی و شادمانی-جشن و سرور

جد و آباد درآوردن و گفتن-دشنام دادن-ناسزا گفتن

در بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن

 

ازرق-چشم زاغ

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

 

حدس زدن-پنداشتن-گمان کردن

چندر غاز-پول بسیار کم

آب بستن در چیزی(آبکی و رقیق کردن)

زار زار گریه کردن-سخت گریه کردن

داغ دیده-مصیبت رسیده-کسی که شاهد مرگ عزیزی شده است

حاشیه بندی-گل کاری کردن در باغچه-مرز بندی
ازقحطی‌درآمده(گرسنه‌چشم، آدم ندید‌بدید)

دل کندن-دست کشیدن-رها کردن

خدا را بنده نبودن-بی نهایت عصبانی بودن-کفران کردن

خرخره ی کسی را جویدن-به شدت از دست کسی عصبانی شدن

آفتابی کردن(پدیدار کردن)
دو دل-مردد-بی تصمیم

ختم گرفتن-نگا. ختم گذاشتن

چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان
دندان عاریه-دندان مصنوعی
از سیر تا پیاز(همه چیز، با همه‌ی جزئیات)

ترق و تروق-سر و صدای به هم خوردن دو یا چند چیز

تخت قاپو کردن-چادر نشینان را در جایی ساکن کردن

تپل مپل-چاق و چله

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی

راه به جایی نبردن-نتیجه ندادن-به جایی نرسیدن

جَلد-چابک-چالاک-کبوتر دست آموز

از دماغ فیل افتادن-بسیار متکبر و خودبین بودن

خروس کسی خواندن-شاد و شنگول بودن-روزگار بر وفق مراد بودن

تِلِک و تُلُک-کار مختصر و محقری داشتن

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن

جایی-مستراح-توالت
چشم چران-کسی که چشمش به دنبال زیبارویان باشد

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

آبِ سیاه-نیمه کوری

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

دستشویی-توالت-مستراح

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

بیل را پارو کردن-در کاری ناشیگری محض کردن

توپ و تشر-تهدید-هارت و پورت-داد و فریاد

دلچرکی-ناخوشایندی-اکراه

پشت کاری را گرفتن-دنبال کردن کاری به قصد به پایان بردن آن

آفتاب از مغرب درآمدن-روز قیامت-رویدادی شگرف پیش آمدن
آب نخوردن چشم(امید نداشتن)
چشم انداختن-نگاه کردن

تیپ هم-جور-هماهنگ-متناسب

رو نشان دادن-چهره نمایاندن
آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

آک‌بند-نو واستفاده‌نشده-هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده-دست اول
جشن گرفتن-سور بر پا کردن

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

خر لنگ خود را به منزل رساندن-با وجود سختی کار را به پایان رساندن

ارواح شکمت(ارواح بابات)

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر
زد و خورد-کتک کاری-دعوا و مرافعه

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق

دم کار گرفتن-به کار واداشتن

ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر

رژیم گرفتن-رژیم داشتن

پا روی هم انداختن-بی خیال بودن-بی توجه بودن

خود را به شغال مردگی زدن-خود را مظلوم وانمود کردن
چاچول باز-حقه باز-شیاد

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی
پشت پا-فنی از کشتی برای انداختن حریف

جِغله-آدم کوچک و ریزاندام ولی زرنگ و ناقلا

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

روی تاب گذاشتن-سپردن شرط بازی به نفر سوم برای جر نزدن حریفان

چار شاخ ماندن-بی حرکت ماندن به علت درد کمر یا از روی ترس یا تعجب
خط افتادن-خراش افتادن
پدر آمرزیده-دعا یا خطابی برای آمرزیده شدن پدر کسی-پدرت

به قدر پشت خاک انداز-بسیار کوچک و محقر

پس زدن-کنار زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن

 

آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)

زبان درازی-گستاخی در سخن گفتن-عمل آدم زبان دراز

به راست راست-فرمان نظامی برای گردش به راست

 

دُز کردن-فروختن چیزی که پیش از آن فروخته شده بوده است

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن
به چوب بستن کسی-کسی را با چوب تنبیه کردن-فلک کردن

دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

آتو-بهانه-دستاویز-نقطه‌ضعف

ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن
پَرِ قیچی-پادو-کارگزار-طرفدار پر و پا قرص

خیمه شب بازی درآوردن-ادا و اطوار در آوردن-حیله و تزویر به کار بردن-خلاف واقع جلوه دادن

 

چم و خم-آداب و رسوم-فن-ناز و عشوه

تخت سینه-وسط سینه

خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

در هم رفتن-در فکر فرو رفتن-خشمگین شدن

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

 

بوسیدن و به تاقچه گذاشتن-ترک گفتن-کنار گذاشتن

اتیکت(برچسب، آداب و رسوم، قاعده)

از دور دستی برآتش داشتن(آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن)

زرت و پرت-چرت و پرت

 

 
خط خطی-درهم-خراب-متشنج-با خطوط زیاد روی آن ناخوانا شده

دست مزد-اجرت-مزد کار

جنگل مولا-جایی بی نطم و ترتیب-شهر بی قانون

دوا دادن-دوا خوراندن-مسموم کردن-مشروب خوراندن

رک و راست-صاف و پوست کنده-صریح

تخم دو زرده کردن-کاری بزرگ انجام دادن

خدا نکرده-امیدوار این طور نباشد

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

 

چُر-ادرار

پس گذاشتن کسی-از کسی جلو افتادن

 

پاک-به کلی-یکسره
جیم الف جا-آدم ریزه میزه

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

آب شدن و به زمین فرو رفتن(دود شدن و به آسمان رفتن)

دانگ-یک ششم-سهم-قسمت

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

 

از راه به‌در بردن(فریب دادن، اغوا کردن)
زیر خاکی-آن چه که از زیر حاک بیرون آید
دون پاشیدن-دانه دادن به پرندگان-در باغ سبز نشان دادن-وعده دادن

دور سر گرداندن-بلاتکلیف گذاشتن-معطل گذاشتن
حرف تو حرف آوردن-سخن کسی را قطع کردن-مطلب دیگری را پیش کشیدن

دار و ندار-کل دارایی-تمام هستی